Ársreikningur
Staðfesting stjórnenda
Ársreikningur
Staðfesting stjórnenda

Afkoma ÁTVR á árinu 2019 var í samræmi við áætlun ársins. Hagnaður ársins var 1.056 m.kr. Eignir námu 6.246 m.kr, skuldir voru 1.628 m.kr. og eigið fé nam 4.618 m.kr. í árslok 2019. Greiddur var 1.000 m.kr. arður í ríkissjóð.

Áfengi var selt fyrir 30.275 m.kr. með virðisaukaskatti. Sala áfengis í lítrum jókst um 3,09% frá árinu á undan og seldust 22.664 þús. lítrar, þar af var bjórsala 17.694 þús lítrar.

Sala tóbaks nam 11.897 m.kr. með virðisaukaskatti. ÁTVR innheimtir tóbaksgjald. Gjaldið nam 5.686 m.kr. á árinu 2019 og lækkaði um 115 m.kr. frá árinu 2018. Sala vindlinga í magni minnkaði um 1,5%. Sala vindlinga nam 868 þús kartonum og af vindlum seldust 4.354 þúsund stykki.

Selt magn neftóbaks var 46.075 kg. og var það um 3,1% aukning frá fyrra ári.

Á árinu fengu 685 starfsmenn greidd laun hjá ÁTVR. Margir eru í hlutastarfi. Ársverk voru 354, þau eru óbreytt frá árinu 2018.

Ýmsar framkvæmdir voru á árinu. Meðal þeirra helstu var að framkvæmdum við Vínbúðina á Dalvegi lauk á árinu og Vínbúðirnar í Skeifunni og Reykjanesbæ voru stækkaðar og endurbættar. Vínbúðirnar á Akranesi og Selfossi voru fluttar á nýja staði og stækkaðar. Einnig voru Vínbúðirnar á Hvammstanga og Patreksfirði teknar í gegn og lagfærðar.

Lög um um gjald af áfengi og tóbaki var breytt í upphafi árs þannig að bæði áfengisgjald og tóbaksgjald var hækkað um 2,5%.

Forstjóri ÁTVR staðfestir ársreikning fyrirtækisins fyrir árið 2019 með undirritun sinni.

Reykjavík, 30. apríl 2020.

Ívar J. Arndal, forstjóri.

Áritun ríkisendurskoðanda
Ársreikningur
Áritun ríkisendurskoðanda
Til stjórnenda ÁTVR

Áritun Ríkisendurskoðunar hefur verið uppfærð frá fyrri útgáfu 30. apríl.

Forsendur, hlutverk og ábyrgð ríkisendurskoðanda

Ríkisendurskoðandi starfar á grundvelli laga nr. 46/2016, um ríkisendurskoðanda og endurskoðun ríkisreikninga og siðareglur alþjóðasamtaka ríkisendurskoðana. Hlutverk ríkisendurskoðanda er að tryggja að fram fari endurskoðun og eftirlit í samræmi við 4. gr. laganna.

Ríkisendurskoðandi ber húsbóndaábyrgð á störfum þeirra endurskoðenda sem starfa hjá Ríkisendurskoðun og framkvæma endurskoðun á grundvelli laga um endurskoðendur og endurskoðun, lögum um ársreikninga og þeim almennu reglum sem þeir hlíta samkvæmt alþjólðlegum endurskoðunarstöðlum.

Kannað var hvort rekstur félagsins var í samræmi við þau lög sem um félagið gilda og eftir atvikum fjárlög og fjáraukalög, sbr. meginreglur laga nr. 46/2016 og lög um opinber fjármál nr. 123/2015.

Endurskoðunin var framkvæmd í samræmi við lög nr. 46/2016 um ríkisendurskoðanda og endurskoðun ríkisreikninga og lög nr. 94/2019 um endurskoðendur og endurskoðun.

Ríkisendurskoðun, 6. júlí 2020

Undirritað rafrænt

Skúli Eggert Þórðarson, ríkisendurskoðandi.

Áritun endurskoðanda
Ársreikningur
Áritun endurskoðanda
Til fjármála- og efnahagsráðherra
Álit

Við höfum endurskoðað meðfylgjandi ársreikning ÁTVR fyrir árið 2019. Ársreikningurinn hefur að geyma rekstrarreikning, efnahagsreikning, sjóðstreymisyfirlit, upplýsingar um mikilvægar reikningsskilaaðferðir og aðrar skýringar.

Það er álit okkar að ársreikningurinn sýni glögga mynd af fjárhagsstöðu ÁTVR 31. desember 2019, afkomu félagsins og breytingu á handbæru fé á árinu 2019, í samræmi við lög um ársreikninga og alþjóðlega reikningsskilastaðla eins og þeir hafa verið samþykktir af Evrópusambandinu.

Grundvöllur fyrir áliti

Endurskoðað var í samræmi við alþjóðlega endurskoðunarstaðla. Ábyrgð samkvæmt þeim stöðlum er nánar lýst í kaflanum um ábyrgð endurskoðanda hér á eftir. Við erum óháð ÁTVR og höfum starfað í samræmi við lög nr. 94/2019 um endurskoðendur og endurskoðun og siðareglur endurskoðenda. Við teljum að við endurskoðunina höfum við aflað nægilegra og viðeigandi gagna til að byggja álit okkar á ársreikningnum.

Ábyrgð stjórnenda á ársreikningnum

Stjórnendur er ábyrgir fyrir gerð og framsetningu ársreikningsins í samræmi við alþjóðlega reikningsskilastaðla eins og þeir hafa verið samþykktir af Evrópusambandinu og lög um ársreikninga. Stjórnendur eru einnig ábyrgir fyrir því innra eftirliti sem nauðsynlegt er að sé til staðar við gerð og framsetningu ársreikningsins, þannig að hann sé án verulegra annmarka, hvort sem er vegna sviksemi eða mistaka.

Ábyrgð endurskoðanda á endurskoðun ársreikningsins

Markmið okkar er að afla nægjanlegrar vissu um að ársreikningurinn sé án verulegra annmarka, hvort sem er af völdum sviksemi eða mistaka og að gefa út áritun sem felur í sér álit á ársreikningnum.

Nægjanleg vissa er mikið öryggi, en ekki trygging þess að endurskoðun sem framkvæmd er í samræmi við alþjóðlega endurskoðunarstaðla muni uppgötva allar verulegar skekkjur séu þær til staðar. Skekkjur geta orðið vegna mistaka eða sviksemi og eru álitnar verulegar ef þær gætu haft áhrif á fjárhagslega ákvarðanatöku notenda ársreikningsins, einar og sér eða samanlagðar.

Endurskoðun var í samræmi við alþjóðlega endurskoðunarstaðla og hún byggir á faglegri dómgreind og gagnrýnni hugsun. Við framkvæmum einnig eftirfarandi:

  • Greinum og metum hættuna á verulegri skekkju í ársreikningnum, hvort sem er vegna mistaka eða sviksemi, hönnum og framkvæmum endurskoðunaraðgerðir til að bregðast við þeirri hættu og öflum endurskoðunargagna sem eru nægjanleg og viðeigandi til að undirbyggja álit á reikningnum. Hættan á að uppgötva ekki verulega skekkju vegna sviksemi er meiri en að uppgötva ekki skekkju vegna mistaka, þar sem sviksemi getur falið í sér samsæri, fölsun, villandi framsetningu ársreiknings, að einhverju sé viljandi sleppt eða að farið sé framhjá reglum innra eftirlits.
  • Öflum skilnings á innra eftirliti í þeim tilgangi að skipuleggja viðeigandi endurskoðunaraðgerðir og meta hvort það tryggir viðunandi árangur.
  • Metum hvort reikningsskilaaðferðir og reikningshaldslegt mat stjórnenda ásamt tengdum skýringum séu viðeigandi í samræmi við reikningsskilareglur.
  • Ályktum um notkun stjórnenda á forsendunni um rekstrarhæfi og metum á grundvelli endurskoðunarinnar hvort verulegur vafi leiki á rekstrarhæfi eða hvort aðstæður séu til staðar sem gætu valdið verulegum efasemdum um rekstrarhæfi. Ef við teljum að verulegur vafi leiki á rekstrarhæfi ber okkur að vekja sérstaka athygli á viðeigandi skýringum ársreikningsins í áritun okkar. Ef slíkar skýringar eru ófullnægjandi þurfum við að víkja frá fyrirvaralausri áritun. Niðurstaða okkar byggir á endurskoðunargögnum sem aflað er fram að dagsetningu áritunar okkar. Engu að síður geta atburðir eða aðstæður í framtíðinni valdið óvissu um rekstrarhæfi félagsins.
  • Metum í heild sinni hvort ársreikningurinn gefi glögga mynd af undirliggjandi viðskiptum og atburðum, metum framsetningu, uppbyggingu og innihald, þar með talið skýringar með tilliti til glöggrar myndar.

Okkur ber skylda til að upplýsa stjórnendur félagsins um áætlað umfang og tímasetningu endurskoðunarinnar. Jafnframt var upplýst um mikilvæg atriði sem fram komu við endurskoðunina, þar á meðal eftir atvikum verulega annmarka á innra eftirliti.

Ríkisendurskoðun, 6. júlí 2020

Undirritað rafrænt

Óskar Sverrisson, endurskoðandi.

Rekstrarreikningur
Ársreikningur
Rekstrarreikningur
Skýr. 2019 2018
Rekstrartekjur
Sala áfengis 27.275.183 25.756.247
Sala tóbaks 9.594.068 9.441.805
Sala umbúða o.fl. 99.794 93.106
36.969.045 35.291.158
Rekstrargjöld
Vörunotkun 10 31.273.672 29.824.379
Laun og launatengd gjöld 11 2.961.032 2.806.016
Húsnæðiskostnaður 721.890 634.417
Sölu- og dreifingarkostnaður 238.758 244.934
Stjórnunar- og skrifstofukostnaður 372.512 379.510
Annar rekstrarkostnaður 50.816 47.344
Afskriftir 13 246.544 237.010
35.865.224 34.173.610
Rekstrarhagnaður 1.103.821 1.117.548
Fjármunatekjur og (fjármagnsgjöld) 12 (47.410) (6.289)
Hagnaður ársins 1.056.411 1.111.259
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Efnahagsreikningur
Ársreikningur
Efnahagsreikningur
Skýr. 2019 2018
Eignir
Rekstrarfjármunir 4,13 1.532.798 1.318.810
Eignarhlutir í öðrum félögum 5,14 7.500 7.500
Fastafjármunir samtals 1.540.298 1.326.310
Birgðir 6,15 1.944.593 2.123.079
Viðskiptakröfur 7,16 2.156.340 1.824.424
Handbært fé 8 604.435 1.059.812
Veltufjármunir samtals 4.705.368 5.007.315
Eignir samtals 6.245.666 6.333.625
Eigið fé og skuldir
Eigið fé
Óráðstafað eigið fé 17 4.617.626 4.561.215
Eigið fé samtals 4.617.626 4.561.215
Skammtímaskuldir
Lánardrottnar 9 957.849 1.073.709
Aðrar skammtímaskuldir 670.191 698.701
Skammtímaskuldir samtals 1.628.040 1.772.410
Eigið fé og skuldir samtals 6.245.666 6.333.625
Skuldbindingar 18
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Sjóðstreymi
Ársreikningur
Sjóðstreymi
Skýr. 2019 2018
Rekstrarhreyfingar
Hagnaður ársins 1.056.411 1.111.259
Rekstrarliðir sem ekki hafa áhrif á sjóðstreymi:
Afskriftir 13 246.544 237.010
Söluhagnaður af fastafjármunum (14.035) (406)
Veltufé frá rekstri 1.288.920 1.347.863
Breytingar á rekstrartengdum eignum og skuldum:
Birgðir, lækkun (hækkun) 178.486 (120.833)
Skammtímakröfur (hækkun) (331.916) (95.534)
Skammtímaskuldir, (lækkun) (144.370) (120.333)
(297.800) (336.700)
Handbært fé frá rekstri 991.120 1.011.163
Fjárfestingarhreyfingar
Fasteignir 13 0 (100.600)
Innréttingar og annar búnaður 13 (435.848) (167.564)
Bifreiðar 13 (40.453) (59.384)
Söluverð rekstrarfjármuna 29.803 3.584
Fjárfestingarhreyfingar (446.498) (323.964)
Fjármögnunarhreyfingar
Arður til ríkissjóðs 17 (1.000.000) (1.000.000)
Fjármögnunarhreyfingar (1.000.000) (1.000.000)
Lækkun á handbæru fé (455.377) (312.801)
Handbært fé í ársbyrjun 1.059.812 1.372.613
Handbært fé í lok ársins 604.435 1.059.812
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Skýringar
Ársreikningur
Skýringar
Grundvöllur reikningsskila

1. Ársreikningur Áfengis- og tóbaksverslunar ríkisins er gerður í samræmi við lög nr. 3/2006 um ársreikninga og reglugerð nr. 696/2019 um framsetningu og innihald ársreikninga og samstæðureikninga. Ársreikningurinn byggir á kostnaðarverðsreikningsskilum og er gerður eftir sömu reikningsskilaaðferðum og árið áður. Ársreikningurinn er gerður í íslenskum krónum.

Skattar

2. Ríkisstofnanir og ríkisfyrirtæki greiða almennt ekki tekjuskatta.

Erlendir gjaldmiðlar og innlendar vísitölur

3. Eignir í erlendum gjaldmiðlum eru umreiknaðar í íslenskar krónur á kaupgengi í árslok en skuldir eru umreiknaðar á sölugengi. Viðskipti í erlendum gjaldeyri á árinu eru umreiknuð í íslenskar krónur á viðskiptadegi. Gengismunur sem myndast er færður í rekstrarreikning. Peningalegar eignir og skuldir sem bundnar eru verðtryggingu eru færðar miðað við vísitölur sem tóku gildi 1. janúar 2020. Breytingar sem myndast eru færðar í rekstrarreikning.

Rekstrarfjármunir

4. Varanlegir rekstrarfjármunir eru færðir til eignar á kostnaðarverði. Frá kostnaðarverði eru dregnar reiknaðar afskriftir. Kostnaðarverð varanlegra rekstrarfjármuna samanstendur af kaupverði og öllum kostnaði við að koma eignunum á viðeigandi stað og í nothæft ástand. Afskriftir eru reiknaðar sem fastur árlegur hundraðshluti af kostnaðarverði miðað við áætlaðan endingartíma og eignarhaldstíma.

Eignarhlutar í öðrum félögum

5. Eignarhlutar í félögum eru færðir á nafnverði.

Birgðir

6. Birgðir samanstanda af endursöluvörum og rekstrarvörum. Birgðirnar eru metnar á síðasta innkaupsverði að teknu tilliti til gallaðra og úreltra vara.

Viðskiptakröfur

7. Greiðslukortakröfur eru færðar meðal viðskiptakrafna. Viðskiptakröfur eru færðar á kostnaðarverði.

Handbært fé

8. Handbært fé samanstendur af sjóði og bankainnstæðum.

Viðskiptaskuldir

9. Viðskiptaskuldir eru færðar á kostnaðarverði.

Vörunotkun

10. Tóbaksgjald er innheimt við sölu tóbaks og er því skilað mánaðarlega til Skattsins. Tóbaksgjaldið er skilgreint sem hluti af kostnaðarverði seldra vara í bókhaldi ÁTVR. Alls námu greiðslur tóbaksgjalds 5.686 m.kr. á árinu 2019.

Sundurliðun vörunotkunar 2019 2018
Vörunotkun áfengi 23.342.019 22.012.493
Vörunotkun tóbak 7.908.749 7.793.202
Vörunotkun umbúðir 22.904 18.684
Samtals 31.273.672 29.824.379
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Starfsmannamál

11. Laun og launatengd gjöld sundurliðast þannig:

Dagvinnulaun 1.639.171 1.536.427
Yfirvinna 690.435 654.812
Launatengd gjöld 528.376 487.182
Viðbótarframlag til lífeyrissjóðs 102.050 112.143
Áfallið reiknað orlof, breyting 1.000 15.452
Samtals 2.961.032 2.806.016
Fjárhæðir eru í þúsundum króna

Launagjöld hækka um 5,5 % milli ára. Reiknuð ársverk á árinu 2019 voru 354 óbreytt frá 2018. Hækkun launavístölu 2019 var 4,5%.

Laun og launatengd gjöld vegna forstjóra námu 21,8 m.kr. en voru 21,9 m.kr. árið á undan.

Áunnið orlof starfsmanna til desemberloka er reiknað og fært í ársreikninginn. Það nam 149,4 m.kr. í árslok 2019 en til samanburðar var það 148,4 m.kr. árið áður.

Skuldbindingar ÁTVR vegna eftirlauna núverandi og fyrrverandi starfsmanna voru gerðar upp á árinu 1999. Skuldbindingar sem falla til árlega eru gerðar upp við Lífeyrissjóð starfsmanna ríkisins jafnóðum. Samkvæmt uppgjöri LSR voru ógreiddar lífeyrisskuldbindingar B-deildar í árslok 2018 3,7 m.kr. Í lögum nr 127/2016 var gerð breyting um aukaframlag til A-deildar lífeyrisjóðs starfsmanna ríkisins. Hlutur ÁTVR árið 2019 98,4 m.kr en var 101,2 m.kr 2018.

Fjármunatekjur og fjármagnsgjöld

12. Sundurliðun fjármunatekna og (fjármagnsgjalda)

2019 2018
Vaxtatekjur 69.382 91.632
Arðstekjur 1.500 3.150
Þóknanir vegna debet- og kreditkorta (101.179) (79.327)
Fjármagnstekjuskattur (15.541) (20.761)
Vaxtagjöld (1.572) (983)
Samtals (47.410) (6.289)
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Rekstrarfjármunir

13. Varanlegir rekstrarfjármunir og afskriftir greinast þannig:

Bifreiðar Fasteignir Innréttingar og annar bún. Samtals
Stofnverð 1.1.2019 303.146 1.367.004 1.154.799 2.824.949
Viðbót á árinu 40.453 435.848 476.300
Selt og niðurlagt á árinu -57.777 -23.012 -162.668 -243.456
Stofnverð 31.12.2019 285.822 1.343.992 1.427.979 3.057.793
Afskrifað 1.1.2019 141.176 771.903 593.060 1.506.139
Afskrifað á árinu 38.308 27.912 162.111 228.332
Selt og niðurlagt á árinu -47.539 -16.032 -145.906 -209.477
Afskrifað 31.12.2019 131.946 783.783 609.266 1.524.995
Bókfært verð 31.12.2019 153.876 560.209 818.713 1.532.798
Afskriftarhlutföll 12-15% 2-4% 12-20%
Fjárhæðir eru í þúsundum króna

Gjaldfærð afskrift ársins var 228,3 m.kr og niðurlagðar eignir námu 18,2 m.kr.

Fasteignamat og vátryggingamat eigna félagsins í árslok greinist þannig:

Bókfært verð Fasteignamat Brunabótamat
Fasteignir og lóðir 560.209 3.245.285 3.723.180
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Eignarhlutar í félögum

14. Hlutabréf í Endurvinnslunni hf. eru færð á nafnverði 7.500 þús. kr. Á árinu 2019 greiddi félagið 1.500 þús. kr. í arð til ÁTVR.

Birgðir

15. Birgðir um áramót skiptast í áfengi, tóbak, umbúðir og rekstrarvörur:

2019 2018
Áfengi 1.742.139 1.832.048
Tóbak 176.577 260.207
Umbúðir 9.572 6.963
Rekstrarvörubirgðir 16.305 23.861
Samtals 1.944.593 2.123.079
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Viðskiptakröfur

16. Viðskiptakröfur sundurliðast þannig:

Kröfur vegna greiðslukorta 2.048.369 1.704.642
Aðrar viðskiptakröfur 107.971 119.782
Samtals 2.156.340 1.824.424
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Eigið fé

17. Yfirlit eiginfjárreikninga:

Yfirlit eiginfjárreikninga: Óráðstafað eigið fé
Eigið fé 1.1. 4.561.215
Hagnaður skv. rekstrarreikningi 1.056.411
Arður til ríkissjóðs (1.000.000)
Eigið fé 31.12. 4.617.626
Fjárhæðir eru í þúsundum króna
Önnur mál

18. Í tengslum við starfsemi ÁTVR voru 42 húsaleigusamningar í gildi í árslok 2019

Kennitölur

19. Fimm ára yfirlit

2019 2018 2017 2016 2015
Rekstur:
Rekstrartekjur 36.969 35.291 34.276 33.058 29.395
Rekstrargjöld (35.619) (33.937) (32.729) (31.216) (27.985)
Rekstrarhagn. f. afskr. 1.350 1.354 1.547 1.842 1.410
Afskriftir (246) (237) (208) (222) (178)
Rekstrarhagnaður 1.104 1.117 1.339 1.620 1.232
Hreinar fjárm.tekjur -48 -6 28 9 -11
Hagnaður ársins 1.056 1.111 1.367 1.629 1.221
Efnahagur:
Fastafjármunir 1.540 1.326 1.239 1.166 1.227
Veltufjármunir 4.706 5.008 5.104 5.772 4.716
Eignir alls 6.246 6.334 6.343 6.938 5.943
Eigið fé 4.618 4.561 4.450 4.834 4.204
Skammtímaskuldir 1.628 1.773 1.893 2.104 1.739
Eigið fé og skuldir alls 6.246 6.334 6.343 6.938 5.943
Fjárhæðir eru í milljónum króna

Helstu kennitölur um afkomu og fjárhagsstöðu fyrirtækisins á síðustu fimm árum:

2019 2018 2017 2016 2015
Rek.hagn.f.afskr./Tekjur 3,7% 3,8% 4,5% 5,6% 4,8%
Veltufjárhlutfall 2,89 2,82 2,70 2,74 2,71
Eiginfjárhlutfall 73,9% 72,0% 70,2% 69,7% 70,7%
Arðsemi eigin fjár 23,2% 25,0% 28,2% 38,8% 27,2%
Fjárhæðir eru í þúsundum króna